Het menselijk gedrag van tegenwoordig veroorzaakt problemen voor de leefbaarheid op onze mooie aarde. De aarde schreeuwt om aandacht en steeds vaker lijken we ons daar bewust van te worden. Het is tijd om het respect van de aarde terug te winnen door er duurzamer en bewuster mee om te gaan. De aarde is niet maakbaar en wij zijn samen met andere levende organismen slechts een inwoner op de wereld.
Jarenlang hebben wij een gemakkelijk leven belangrijker gevonden dan de leefbaarheid van de aarde. Bossen, oceanen en andere dieren moeten plaats maken voor de revolutie van de mens. Alles moet gemakkelijker om de mens in zijn geluk te voorzien. Maar na enkele jaren constateren we catastrofale consequenties als we op deze manier blijven leven en de aarde blijven uitputten.
Plastic is één van de boosdoeners en geloof het of niet; alle mensen op de wereld zijn daar verantwoordelijk voor. Ook al heb je hier niet om gevraagd. De mens is het enige wezen dat de aarde vervuilt met plastic. Dat is meteen ook heel positief, want wij mensen kunnen de problemen ook als enige oplossen. Om te begrijpen wat er opgelost moet worden is het belangrijk om te weten hoe de plastic soep ontstaat.
Wat is de oorzaak van alle plastic in de oceaan vandaag de dag?
Waarom gebruiken wij plastic?
Na de 2e wereldoorlog is de productie van plastic enorm toegenomen. Zonder te weten wat de problemen zijn waar wij vandaag mee te maken hebben, werd geconstateerd dat plastic een handig product is en daarom maakte de plasticproductie een grote ontwikkeling door. Plastic verpakkingen zijn belangrijk om producten te beschermen. Etenswaren kunnen hygiënisch, veilig en langer bewaard worden.
Ook bij het transporteren van producten biedt plastic bescherming tegen bijvoorbeeld waterschade. Daarnaast zit plastic verwerkt in cosmetische producten. Ik weet het, het klinkt bizar; maar in onze tandpasta, shampoo en make-up zitten microplastics verwerkt voor een stevigere structuur van het product. Los van de schade is plastic een praktisch product dat de mens veel gemakken heeft gegeven.
Voor de bescherming van etenswaren en producten en het produceren van bijvoorbeeld kinderspeelgoed is plastic onmisbaar geworden voor alle mensen op de wereld. Kijken we naar het algemene plaatje, dan is het ontstaan van de plastic soep logisch te verklaren.
Lees ook:
Waarom gebruiken we plastic?
Het ontstaan van de plastic soep: plasticproductie
Het ontstaan van de plastic soep is logisch te verklaren; er wordt simpelweg teveel plastic geproduceerd. Plasticproductie is in principe de bron van alle problemen die we met plastic ervaren. De Plastic Soup Foundation beschrijft dat er jaarlijks 400 miljoen ton plastic wordt geproduceerd. Een derde daarvan zijn plastic verpakkingen. In mijn ogen moeten we het probleem in de bron aanpakken en de meest strenge beslissing die je kunt maken is het reduceren van plastic. Er moet simpelweg minder geproduceerd worden.
Plasticproductie is misschien wel de basis van alle problemen, maar de basis verspreid zich uiteindelijk uit in kleinere subproblemen. Dat klinkt als hogere wiskunde, maar dat valt wel mee. We leggen ons even neer bij het feit dat er plastic geproduceerd wordt en beschouwen het enkel als een feit. Als er plastic geproduceerd wordt moeten we onszelf de volgende vraag stellen: wat gaan we met al dat plastic doen?
Het ontstaan van de plastic soep: single-use plastics
Als we plastic recyclen en de vraag naar plastic blijft hetzelfde, dan wordt er op de langere termijn minder geproduceerd. Het probleem is dat de vraag naar plastic blijft groeien terwijl er slechts 9% van alle plastic afval tussen 1950 en 2015 is gerecycled. Van dit gerecycled plastic is slechts 10% opnieuw gerecycled. Kortom, de plasticproductie blijft stijgen van plastic dat we slechts 1x gebruiken en waarvan we na die tijd niet meer weten wat we er mee moeten doen. We weten alleen dat, of het nu in de oceaan terechtkomt of wordt verband, het altijd schadelijk is voor het milieu.
De plastic soep ontstaat dus voornamelijk uit het feit dat er heel veel plastic wordt geproduceerd en dat de meerderheid hiervan single-use plastics zijn (plastic dat eenmalig wordt gebruikt).
Lees ook:
Wat is single-use plastic?
Waarom blijft de plasticproductie groeien?
De consument bepaalt alles voor fabrikanten. Als de vraag naar vluchten toeneemt, dan kan Schiphol blijven groeien. Als de consument steeds vaker als kip zonder kop plastic blijft kopen, dan blijft de productie groeien. Ik begrijp dat het lastig is om een plastic-vrij leven te creëeren. Sterker nog, jij moet vanavond eten en het is praktisch onmogelijk om in de supermarkt producten te kopen zonder plastic.
Dus ja, een burger is wel degelijk verantwoordelijk voor de plastic soep. Je kunt er bijvoorbeeld voor kiezen minder plastic te gebruiken in de mogelijkheden die er zijn. Hiermee speelt de burger een belangrijke rol in het probleem. Toch zouden ook supermarkten en andere bedrijven zijn verantwoordelijkheden moeten pakken. In de supermarkt stikt het van de single-use plastics en daarmee zijn supermarkten een brandhaard voor de plastic soep. Voornamelijk meerdere lagen plastic zijn in mijn ogen nutteloos. Dat zijn plastic verpakkingen over plastic verpakkingen.
Als de supermarkt op wat voor manier dan ook zou beslissen minder plastic in de schappen te leggen, dan worden burgers niet gedwongen continue plastic in de boodschappenkar te leggen en daarmee wordt op de langere termijn plasticproductie afgevlakt. Een supermarkt heeft echter ook belangen en koopt zijn producten in bij een leverancier. Dat zijn jarenlange contacten en die wil je niet plotseling verbreken. Dat zelfde geldt voor de leveranciers die zijn producten inkopen bij andere trouwe contacten. Op deze manier blijft het een dominoeffect en is het moeilijk te verwachten dat bedrijven plotseling iets aan het probleem kunnen doen. Ook al zijn ze dat eigenlijk verplicht.
Plastic zwerfafval in de natuur gooien: de verantwoordelijkheid van de burger
Een andere oorzaak van de plastic soep is uiteraard zwerfafval dat door mensen in de natuur wordt gegooid. En ja, dat gebeurt nog steeds. Gelukkig liggen in Nederland de fatsoensnormen vrij hoog en gooien mensen relatief weinig afval in de natuur. Sterker nog, ik denk dat de sociale controle in Nederland en andere westerse landen behoorlijk hoog ligt als jij in een drukke stad ongegeneerd plastic op de grond gooit en wegloopt.
Door de jaren heen zijn er veel campagnes opgezet om de mensen te ”dwingen” zwerfafval in de prullenbak te gooien. En dat is in mijn ogen meer dan geslaagd! Ik heb geen cijfers- maar over het hele probleem geloof ik niet dat zwerfafval dat door de burger in de natuur wordt gegooid per definitie de oorzaak van het probleem is. Althans, niet in een land als Nederland. In minder welvarende landen geloof ik wél dat het een probleem is.
Als je in Nederland zwerfafval wilt zoeken, dan ligt dit voornamelijk in sloten, langs rivieren, langs treinsporen and so on. Steden zijn over het algemeen behoorlijk schoon omdat er met regelmaat plastic wordt geprikt, maar ook omdat mensen over het algemeen zwerfafval netjes in de prullenbak gooien.
Ik heb zelf 6 maanden op Curaçao gewoond en daar zag ik dat de fatsoensnormen voor zwerfafval minder zwaar wegen dan in Nederland. Op Curaçao is zwerfafval een vrij groot probleem en ik geloof dat er veel landen zijn waar de fatsoensnormen strenger moeten worden. Dat is echter wel lastig, want burgers in arme landen hebben simpelweg andere prioriteiten dan een welvarende Fransman of Nederlander.
Samengevat: hoe komt plastic in de zee terecht?
Zoals genoemd ontstaat de plastic soep vanwege meerdere redenen:
- Er wordt ongelofelijk veel plastic geproduceerd en de productie blijft groeien.
- Het meerendeel van het geproduceerde plastic zijn singe-use plastics. Dit is plastic dat eenmalig wordt gebruikt.
- Als er plastic wordt gerecycled, dan gebeurt dit vaak eenmalig.
- In welvarende landen liggen de fatsoensnormen voor zwerfafval hoog, maar in de minder welvarende landen hebben de burgers andere prioriteiten en is er veel plastic vervuiling.
- Grote bedrijven die veel plastic gebruiken drukken niet op de rem in dit probleem. Hierdoor blijft er voor de producerende bedrijven een draagvlak om plastic te produceren.
Er zijn nog een aantal andere oorzaken die ik in het kort wil benoemen.
- Gescheiden plastic in jouw prullenbak kan terechtkomen op afvalhopen in Zuidoost Azië.
- Een plastic flesje op de straten van Amsterdam kan na verloop van tijd terugkeren in de oceaan, al dan niet als microplastic.
- Wereldwijd worden plastics illegaal in de natuur gedumpt door bedrijven.
- Visnetten worden in de oceaan gedumpt door visbedrijven (hierdoor raken dieren verstikt en overlijden ze aan de verwondingen).
Lees ook:
Wat zijn de oorzaken van de plastic soep?
Wat moet er veranderen?
In deze blog wil ik duidelijk maken dat de productie van plastic in mijn ogen de grootste boosdoener is. Vooral omdat het overgrote deel single-use plastics zijn. De plastic producerende bedrijven zijn hier verantwoordelijk voor. Maar naast de verantwoordelijkheid van de bron in dit probleem, moet ieder mens de verantwoordelijkheid dragen. De burger, maar ook de mensen binnen een overheidsinstantie of mensen van bedrijven die veel plastic uitstoten (denk aan supermarkten).
De grootste oplossing voor de plastic soep is door het plastic op te ruimen (een project waar The Ocean Cleanup de verantwoordelijkheid voor neemt) en door het reduceren van plastic (ofwel, de productie verminderen). Ik geloof dat de overheid een belangrijke rol speelt om sancties uit te delen als bedrijven zich niet aan de regels houden. Er moet een draagvlak komen dat producerende bedrijven verplicht zijn minder te produceren.
Daarnaast spelen de burgers en bedrijven die gebruik maken van plastic een belangrijke rol. Voor de burgers ligt de verantwoordelijkheid in duurzaamheid. Wij kunnen als burger zoveel mogelijk plastic in ons huishouden vermijden. Als we hierin een collectief veroorzaken, dan wordt de vraag naar plastic gestagneerd en daardoor wordt er minder geproduceerd.
Smeltende ijskappen, gekapte regenwouden, armoede, racisme, veel te veel plastic, verdeeldheid, depressiviteit, overgewicht, frustratie, boosheid, een hoog percentage vleesconsumptie, vluchtgedrag, een ongezond voedingspatroon, weinig verbinding met onze intuïtie, weinig kennis van de natuur, oorlogen, burn-outs en ga maar even door. We lijken de verbinding in veel opzichten volledig kwijt te raken.
Na jaren verontrustend kennis op te doen van al deze zaken is het tijd dat ik mijn hart laat spreken. Dit doe ik vanuit het diepe verlangen om de aarde te helpen. Er zijn veel vraagstukken op de wereld en ik geloof dat de globale vraagstukken worden opgelost als elk menselijk individu op de wereld aan zijn eigen gedrag, overtuiging en leefstijl gaat werken.
Als ik het heb over mijn roeping, dan heb ik er hier eentje gevonden. Ik wil mijn kennis delen en het verbreden om daadwerkelijk een collectief te bouwen die bewuster durft te leven. De wereld schreeuwt om verbinding en het is voor jonge generaties tijd om op te staan en wezenlijk een bijdrage te leveren aan onze mooie aarde. Meer dan ooit tevoren moeten we ons afvragen welke voetsporen wij willen achterlaten en ik ga dat avontuur graag met je aan.
Andere blogs die ik heb geschreven over plastic
Misschien kun jij uit mijn andere blogs ook inspiratie halen:
